z cyklu • ZWIERZĘTA DUŻE I MAŁE ZATRUCIA PARACETAMOLEM U KOTÓW (NR 24) 09.09.2013lek.wet. Aneta Wiktorowicz / Gab. Wet. Przyjaciele Paracetamol to lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym będący pochodną acetanilidu. Substancja ta jest powszechnie stosowana do leczenia bólu o niewielkim nasileniu u osób dorosłych i dzieci. Paracetamol może występować w kilku postaciach: czopków, syropów i tabletek doustnych. Może być również podawany dożylnie. Lek ten jest także składnikiem złożonych preparatów przeciwzapalnych i przeciwbólowych. U ludzi paracepamol używany jest do leczenia bólu stawów, mięśni, bólów menstruacyjnych. Preparaty zawierające tę substancję czynną stosowane są w medycynie ludzkiej do leczenia przeziębień i chociażby grypy. W przypadku zwierząt jest inaczej.
| Należy pamiętać, że STOSOWANIE PARACETAMOLU U KOTÓW JEST ZABRONIONE!!!
Relatywnie małe dawki (pojedyncza pastylka, a nawet mały okruszek tabletki) mogą być toksyczne dla zwierzęcia, a nawet spowodować jego śmierć. Inne gatunki zwierząt takie jak np. fretki, ptaki, świnie czy psy są również bardzo wrażliwe na pochodną acetanilidu.
Dlaczego? Ponieważ metabolizm leków w organizmie człowieka i zwierzęcia najczęściej przebiega w inny sposób. Chodzi tu o wchłanianie danego leku, rozkładanie go na inne substancje czynne, a w końcu o wydalanie z organizmu.
Przemiana paracetamolu obejmuje dwa główne szlaki u większości gatunków. Oba zachodzą przy udziale cytochromu P450 powodując glukoronidację i sulfatację. Przy niskich dawkach może być to skuteczna i wystarczająca droga odtruwania. Przy wyższych dawkach, kiedy nasycają się obydwie drogi, a stężenie paracetamolu we krwi i wątrobie wzrasta, uaktywnia się droga oksydacyjna. Gromadzenie się utlenionych metabolitów prowadzić może do methemoglobinemii, tworzenia się ciałek Heinza i denaturacji błon erytrocytów.
| Koty są bardziej wrażliwe na zatrucie paracetamolem, ponieważ cechuje je niskie stężenie transferazy glukuronylowej (enzym katalizujący ostatni etap na drodze glukuronidacji). U tego gatunku metabolizm opiera się głównie na sprzęganiu z kwasem siarkowym. Związki siarczanów są nietoksyczne i wydzielane z żółcią i moczem. Kiedy ta droga jest nasycona - produkowane są toksyczne metabolity.
Erytrocyty nie są w stanie transportować wystarczającej ilości tlenu, co prowadzi do niedotlenienia. W rezultacie postępującej methemoglobinemii śluzówka w pysku zmienia kolor na brązowy. Inne objawy zatrucia paracetamolem u kotów obejmują: wymioty, otępienie, trudności z oddychaniem, ślinienie, obrzęk głowy i łap, zaś w późniejszym stadium pojawia się bolesność brzucha oraz żółte zabarwienie dziąseł, oczu i skóry jako rezultat rozwijającej się żółtaczki spowodowanej uszkodzeniem wątroby. Obraz kliniczny pogarsza dołączające się uszkodzenie nerek.
Jeżeli kot wykazuje objawy zatrucia natychmiast należy go przetransportować do najbliższego lekarza weterynarii!
| W przypadku, kiedy nie minęły jeszcze 2 godziny od spożycia paracetamolu, należy wywołać wymioty lub przeprowadzić płukanie żołądka, a następnie podać węgiel aktywowany. Podanie węgla można powtórzyć, gdyż paracetamol w nieznacznym stopniu ulega cyrkulacji wątrobowo - jelitowej.
Postępowanie lecznicze, które należy zastosować bezzwłocznie, polega na podawaniu acetylocysteiny (odtrutka) i tlenu, jednak rokowanie jest zazwyczaj złe. Zaleca się łączne podawanie acetylocysteiny i witaminy C, która zwiększa efektywność odtruwania.
Enzymy wątrobowe powinny być skontrolowane po 24 i 48 godzinach. Koci pacjent zatruty paracetamolem najczęściej musi być hospitalizowany.
Przestrzegamy właścicieli przed podawaniem jakichkolwiek leków swoim pupilom bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem weterynarii. Nawet syropy dla dzieci i inne preparaty łagodne dla ludzi mogą być wysoce toksyczne dla zwierząt i nie wolno o tym zapominać!!! |