Koty są coraz częściej pacjentami lecznic weterynaryjnych. Powodem, dla którego właściciele decydują się zabrać swojego pupila do lekarza, są bardzo często choroby jamy ustnej. Najnowsze badania wskazują, że nawet 75% populacji dorosłych kotów może na nie cierpieć.

Układ pokarmowy tych zwierząt jest przystosowany do ściśle mięsnego sposobu pobierania i trawienia pokarmu. Budowa trzewioczaszki kota jest mocna, ma on możliwość szeroko rozwierać szczękę i żuchwę, a jama ustna zaopatrzona jest w zredukowaną ilość ostrych zębów. Zęby i język to ważne narzędzia, dzięki którym koty mogą zdobywać pożywienie, bronić się i utrzymywać higienę. Mimo tak doskonałego przystosowania do życia jama ustna kotowatych narażona jest na wystąpienie wielu chorób, co prowadzi do licznych zaburzeń, w tym problemów z pobieraniem pokarmów.

Im starsze zwierzę lub o mniejszej masie, tym może mieć więcej problemów z uzębieniem. W przypadku ludzi największym problemem jest próchnica zębów, koty i psy cierpią głównie z powodu chorób przyzębia. Lekarze weterynarii często również diagnozują u zwierząt domowych nieprawidłowości podczas wymiany uzębienia, urazy (złamania) i ubytki szkliwa. Koty cierpią także z powodu choroby FORL - resorpcji uzębienia i plazmocytarnego zapalenia jamy ustnej.

Podstawowymi objawami zapalenia jamy ustnej u kota są:
- nieprzyjemny zapach z pyska - i nie jest prawdą, że zwierzęta mięsożerne mają stale fetor ex ore ( cuchnący oddech)
- kłopot z pobieraniem pokarmu, głównie suchej karmy, przy prawidłowym łaknieniu
- głośne miauczenie podczas jedzenia
- wypluwanie kęsów
- niekontrolowane drżenia żuchwy
- ocieranie głowy np. o dywan
- nadmierne ślinienie, zapalenie warg, opuchlizna
- osowiałość, apatia, zaniedbywanie toalety okrywy włosowej

Choroba przyzębia to choroba całego organizmu. Bakterie chorobotwórcze przez uszkodzone naczynia włosowate w zmienionym zapalnie przyzębiu drogą krwi dostają się do wszystkich narządów wewnętrznych i mogą powodować m.in. niewydolność wątroby i nerek, uszkodzenie tkanek serca i zapalenia stawów.

Leczenie kotów cierpiących na zapalenia jamy ustnej zależy od problemu i stanu zaawansowania choroby. Podstawą jest regularne badanie jamy ustnej. Lekarz weterynarii podczas każdej wizyty powinien zbadać stan uzębienia naszego pupila.
Jeśli konieczny jest zabieg profilaktyczny, czyli sanacja jamy ustnej polegająca na zdjęciu kamienia nazębnego, wykonuje się go w lekkim znieczuleniu (dla bezpieczeństwa i komfortu zwierzęcia). Dla bezpieczeństwa takiego zabiegu należy wcześniej wykonać badanie ogólne krwi, a jeśli to konieczne - również badanie kardiologiczne kociego serca. W trakcie zabiegu polegającego na ultradźwiękowym usuwaniu kamienia nazębnego, lekarz bardzo dokładnie musi usunąć wszystkie osady nazębne i poddać ekstrakcji zęby złamane i dotknięte resorpcją.
Niektóre przypadki chorób przyzębia u kotów wymagają podawania leków działających silnie przeciwzapalnie i antybiotyków. W razie niepowodzenia leczenia zachowawczego często wskazane jest radykalne usunięcie wszystkich zębów przedtrzonowych i trzonowych (w skrajnych wypadkach ekstrakcji podlegają też kły i zęby sieczne).

Nieleczone i zaniedbane choroby jamy ustnej są przyczyną wielu komplikacji, takich jak np. powstanie przetoki ustno-nosowej, ropni przyzębia, patologicznych złamań żuchwy itp. W przypadku chorób przyzębia nie ma możliwości samowyleczenia, co stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia kociego pacjenta.

Właściciel zwierzęcia i lekarz weterynarii powinni szeroko omówić profilaktykę i metody leczenia periodontopatii. Zapobieganie chorobom przyzębia polega na systematycznej higienie jamy ustnej i prawidłowym żywieniu. O tym w następnym artykule.