Jak zwykle o tej porze roku najbardziej zachwycają wrzosy (Calluna vulgaris). Odmiany wrzosów są w tej chwili tak różne i tak kolorowe, że mogłyby z powodzeniem zamienić nasz ogród w barwny dywan. Dawniej wrzosy kojarzyły się przede wszystkim z dekoracjami cmentarnymi. I owszem, w dalszym ciągu bardzo dobrze się sprawdzają w tej roli, ale obecnie zdecydowanie częściej dekorujemy nimi nasze ogrody, domy, wnętrza, nawet weselne stoły. Przepięknie wyglądają sadzone w grupach na rabatach kwaśnolubnych. Wymagania wrzosów są dość specyficzne - preferują kwaśną, przepuszczalną glebę, miejsca słoneczne, osłonięte, zaciszne. Ze względu na niedostateczną mrozoodporność należy je okrywać na zimę agrowłókniną bądź gałązkami drzew iglastych.

Na wiosnę przycinamy wrzosy dość mocno - obcinamy pędy poniżej miejsca kwitnienia, usuwając zaschnięte kwiatostany i trochę liści. Usuwamy też pędy zmarznięte, przycinając je przy samej ziemi. Wrzosy doskonale odradzają się nawet po całkowitym przemarznięciu części nadziemnej. Krzewinki te zasilamy nawozami do roślin kwaśnolubnych od wiosny do końca lipca, w sierpniu i wrześniu zasilamy wieloskładnikowymi nawozami jesiennymi lub siarczanem potasu. Godne polecenia są modne ostatnio odmiany pączkowe, które charakteryzuje duża trwałość kwiatów. Nawet zaschnięte, zmarznięte wrzosy pączkowe sadzone w donicach lub w gruncie nie tracą koloru kwiatów i długo, długo są dekoracyjne.

Jesień to dla miłośników ogrodów bardzo pracowita pora roku. Przychodzi bowiem czas na wiele zabiegów pielęgnacyjnych i porządkowych, np. przesadzanie niektórych roślin, nawożenie i opryski jesienne, wapnowanie, sadzenie roślin cebulowych oraz drzew i krzewów z gołym korzeniem. Wczesną jesienią warto wykonać opryski herbicydowe w miejscach, gdzie chcemy pozbyć się chwastów (herbicydy totalne to Roundup, Taifun, Gallup itp). Można w ten sposób przygotować sobie teren pod siew trawy lub sadzenie drzew i krzewów na wiosnę. Przez okres jesienno- zimowy herbicydy skutecznie wykorzenią rosnące tam wcześniej chwasty, a zanim wiosną coś nowego zacznie się rozsiewać, możemy już ruszyć z pracami ogrodowymi.

Późną jesienią lub wczesną wiosną (w stanie bezlistnym) przesadzamy rośliny liściaste oraz byliny (można również dzielić i rozsadzać karpy bylin). Krzewy zimozielone (np. rododendrony) oraz iglaki przesadzamy pod koniec lata i na początku jesieni. O sadzeniu roślin cebulowych wspominałam w poprzednim numerze KR (przypomnę tylko, że sadzimy je do gruntu od IX-X, a nawet w listopadzie), pora teraz na wiadomości o sadzeniu roślin z gołym korzeniem i bryłą ziemi. Rośliny takie prawidłowo pojawiają się w sprzedaży dopiero, gdy same zaczynają zrzucać liście (X-XI) - wówczas można je bezpiecznie wykopać i przygotować do sprzedaży. Nie polecam sadzenia roślin z odkrytą bryłą pojawiających się w sprzedaży już we wrześniu albo wcześniej. Ich defoliację przeprowadza się sztucznie - mechanicznie, co rośliny na pewno prędzej czy później odchorują. W sprzedaży jesiennej z gołym korzeniem pojawiają się róże, krzewy na żywopłoty (ligustr, grab, buk), krzewy i drzewa owocowe oraz rośliny ozdobne z bryłą ziemi zabezpieczone siatką metalową lub matą jutową (są to zazwyczaj duże okazy).

Jesienią z powodzeniem możemy założyć nowy trawnik (IX-X). Jest to zdecydowanie lepszy termin na siew niż pełnia lata. Jesienią jest bardziej wilgotno, nasiona trawy nie przesychają i spokojnie zdążą ukorzenić się do zimy. Czyszczenie, czyli usuwanie uschniętych kwiatostanów, chorych pędów oraz ogólne cięcie roślin lepiej wykonać na wiosnę, gdyż często zaschnięte części nadziemne bylin dodatkowo tworzą warstwę ochronną bryły korzeniowej, a suche kwiatostany traw i krzewów są zimą bardzo dekoracyjne. Wszystko oczywiście zależy od naszych potrzeb i tego, kiedy kto ma czas przeprowadzać tego typu zabiegi. Podobnie wygląda sprawa wertykulacji trawnika. Zdecydowana większość wykonuje ten zabieg wiosną, ale jeśli akurat nie mamy na to czasu, można z powodzeniem odmłodzić trawnik jesienią (tylko odpowiednio wcześnie, tak aby jeszcze zdążył się przekorzenić przed zimą (IX).

Bardzo ważnym zabiegiem jest jesienne odżywienie roślin nawozami o dużej zawartości potasu, a małej zawartości azotu (nawozy wieloskładnikowe albo zwykły siarczan potasu). Potas to bardzo ważny składnik pokarmowy szczególnie dla roślin, które cierpią z powodu mrozu (patrz poprzedni numer KR). Bardzo duże znaczenie ma także obfite podlanie roślin przed samym zamarznięciem gruntu. Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym przeprowadzanym późną jesienią jest wapnowanie, czyli odkwaszanie i odkażanie ziemi pod warzywa, odkwaszanie trawnika lub całego ogrodu (w zależności od tego, jakiego ph wymagają rośliny tam rosnące). W tym celu rozsypuje się na powierzchni gruntu wapno magnezowe, czyli dolomit w dawce 10kg na 25-50m2 (w zależności od stopnia zakwaszenia gleby).