Wszystko zaczęło się 13 kwietnia 2008 r., w którym to dniu przypadała 70. rocznica zbrodni katyńskiej - rocznica wymordowania przez NKWD na rozkaz Józefa Stalina ponad 21 tysięcy oficerów Wojska Polskiego, Policji, Straży Granicznej i Więziennej. Od tego czasu Stowarzyszenie Parafiada realizuje program "Katyń... ocalić od zapomnienia", którego celem jest posadzenie 21.857 Dębów Pamięci. Każdy z nich ma upamiętniać konkretną osobę, według zasady - jeden dąb to jeden katyński bohater. Czy wiesz, że "To w mieście, w którym mieszkasz, zapoczątkowano tradycję sadzenia Dębów Pamięci"?

W programie uczestniczą szkoły, ośrodki wychowawcze, drużyny harcerskie, urzędy gmin, starostwa powiatowe oraz inne instytucje i organizacje w całej Polsce. Po zgłoszeniu uczestnicy otrzymują certyfikat poświadczający, że Dąb Pamięci został zasadzony dla uczczenia konkretnego bohatera. Ważne podkreślenia jest, że program wyszedł już poza granice naszej ojczyzny. W kilkunastu krajach świata Dęby Pamięci przypominają o zbrodni, jakiej na polskich oficerach dokonali funkcjonariusze NKWD Rosji Sowieckiej w pamiętnym 1940 roku. Pierwsze Dęby za granicą, co jest wymowne, zostały posadzone w Jełgawie, niedaleko Rygi, stolicy Łotwy 8 listopada 2008 r. Nie wszyscy jednak wiemy, że ta ogólnopolska, a nawet światowa już teraz tradycja narodziła się w Radzyminie. A posadzone Dęby Pamięci utworzyłyby już las.

Już, a może dopiero cztery niepełne lata minęły od inauguracji projektu edukacyjnego ku pamięci ofiar Katynia, Starobielska, Charkowa, Tweru, Ostaszkowa i innych. Na pomysł programu "Katyń... ocalić od zapomnienia", który bardziej w Polsce znany jest bezpośrednio z powodu sadzenia dębów niż z nazwy wpadł nauczyciel historii i wieloletni prezes Akcji Katolickiej w Radzyminie Grzegorz Jeleń. Pierwszymi zaś i jednocześnie najserdeczniej zaangażowanymi realizatorami projektu byli i są do dziś uczniowie i nauczyciele Szkoły Podstawowej nr 1 im. ppłk. pil. Mariana Pisarka.

Ambasadorami projektu i wszystkich działań młodzieży byli: ówczesny Prezes Stowarzyszenia Parafiada ojciec Józef Joniec SP, burmistrz Radzymina Zbigniew Piotrowski, Rada Miasta i Gminy , Parafialny Odział Akcji Katolickiej oraz ksiądz Stanisław Kuć. Honorowym Patronatem objął program Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Lech Kaczyński, a ówczesny Biskup Warszawsko-Praski Abp Sławoj Leszek Głódź patronatem duchowym.

Program edukacyjny "Katyń... ocalić od zapomnienia" zainicjonowany został 13 kwietnia 2008 roku marszem pamięci z radzymińskiego rynku na Cmentarz Żołnierzy Polskich 1920 roku, uroczystą Mszą Świętą koncelebrowaną przez Arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia w asyście duchowieństwa, zaproszonych z całego kraju gości oraz apelem pamięci przygotowanym przez młodzież radzymińskich szkół (w ramach działań realizowanego przez PTZN programu "Przeżyj to z nami"). Punktem kulminacyjnym było odsłonięcie symbolicznego pomnika poświęconego ofiarom zbrodni katyńskiej oraz rozesłaniu ponad 200 sadzonek dębów wyhodowanych z nasion poświęconych przez bł. Jana Pawła II.
W kwietniu 2008 roku grupa młodzieży z radzymińskich szkół pod opieką wychowawców uczestniczyła w niezwykłej lekcji w Muzeum Katyńskim znajdującym się wówczas na ulicy Powsińskiej w Warszawie.
24 kwietnia 2008 roku delegacja uczniów Szkoły Podstawowej nr 1 i Szkoły Podstawowej nr 2 ze Słupna uczestniczyły w uroczystości sadzenia Dębów Pamięci na obiektach Klubu Sportowego Legia w Warszawie.
29 maja 2008 roku uroczysty wieczór historyczny zatytułowany "Katyń... ocalić od zapomnienia" i okolicznościowa wystawa zainicjonowały sadzenie Dębów Pamięci przed radzymińską "stalową jedynkę". Wzruszająca była obecność rodzin oficerów - Agnieszki Siweckiej - córki śp. kpt. Stanisława Wacława Siweckiego, Ingi Korzeniowskiej - bratanicy śp. mjr. Bolesława Korzeniowskiego oraz Krystyny Krzyszkowiak - córki śp. Przod. PP Michała Adamczyka (Dębami Pamięci opiekują się uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 oraz Gimnazjum nr 1).

Sama zaś idea programu narodziła się podczas zajęć Koła Historycznego "Wiarus" działającego przy Szkole Podstawowej nr 1 jesienią 2007 roku. Dyskusja, jaką sprowokowało wspólne obejrzenie filmu Andrzeja Wajdy "Katyń", zaowocowała wieloma działaniami mającymi na celu poznanie prawdy o tamtych tragicznych wydarzeniach oraz rozmiaru fałszowania naszej historii w czasach PRL-u. Czytanie książek, artykułów prasowych, ankiety przeprowadzone wśród rodziców ,dziadków i mieszkańców naszej gminy utwierdziły uczniów w przekonaniu, że nie można zapomnieć o tych, których tak brutalnie odebrano najbliższym , odebrano Polsce. Alicja, Tomek, Maciek... zastanawiali się, w jaki sposób oni, zaledwie 12-latkowie, mogą zachować tę pamięć na następne lata. Jakie działanie, jaki pomnik byłby najwłaściwszy... . Po wielu zażartych dyskusjach postanowiono, że pomnik poświęcony pomordowanym polskim oficerom powinien być pomnikiem żywym, co roku potężniejszym, przypominającym o zbrodni, wołającym o prawdę i sprawiedliwość. Dęby, prastare polskie drzewa okazały się najwłaściwszym wyborem.

Każda szkoła, instytucja, stowarzyszenie... przystępując do akcji bierze na siebie honorowy obowiązek kultywowania i przywracania pamięci o konkretnym oficerze. Dzięki takim oddolnym inicjatywom zapełniają się białe dotąd karty naszej historii. W realizację programu zaangażowanych jest wiele instytucji: Narodowe Centrum Kultury, Instytut Pamięci Narodowej, Stowarzyszenie Rodzin Katyńskich oraz liczni wojewodowie, marszałkowie, kuratorzy oświaty. Program objęty został również patronatem medialnym przez m.in. dziennik "Rzeczypospolita" i TVP info. Gros prac wykonuje Stowarzyszenie "Parafiada", które m.in. prowadzi portal "Katyń - pamiętamy". Dąb Pamięci 12 kwietnia 2010 roku w ogrodach pałacu Prezydenckiego zasadzić miał śp. Lech Kaczyński prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w obecności zaproszonych przedstawicieli organizatorów z Parafiady, władz Radzymina oraz Szkoły Podstawowej nr 1 im ppłk.pil. Mariana Pisarka w Radzyminie. Chwała tym, którzy stali się strażnikami naszej historii.

W SP1 w Radzyminie, jak i wielu innych szkołach na terenie całego kraju i zagranicą uroczystości katyńskie na stałe zagościły w kalendarzu szkolnych uroczystości. Akademie, okolicznościowe wystawy, a przede wszystkim spotkania z rodzinami katyńskimi wymownie świadczą o potrzebie pokoleniowego przekazu. Są to uroczystości, które spajają lokalne społeczności mobilizując do zachowania pamięci o polskich dziejach.

15 sierpnia 2011 roku coroczny zjazd motocyklistów w Radzyminie, X Moto Cud rozpoczął się tradycyjnym już posadzeniem Dębu Katyńskiego. Tym razem ku pamięci porucznika Błażejewskiego, urodzonego pod Radzyminem, a zamordowanego w Katyniu. Ogromna, kilkukilometrowa kolumna przejechała paradnie ulicami miasta, by za chwilę wyruszyć do Dąbrówki, a tam złożyć wieńce pod dębem katyńskim poświęconym innemu radzyminiakowi zamordowanemu w Katyniu - porucznikowi Siennickiemu. Bezpośrednio w imprezę, licząc także rodziny, zaangażowanych było z pewnością kilka tysięcy osób! Pierwszy zaś Dąb Pamięci poświęcony mjr. Stanisławowi Szableskiemu odznaczonemu Krzyżem Virtuti Militari za walki o Mokre w pamiętnym sierpniu 1920 roku motocykliści posadzili w samo południe 15 sierpnia 2010 roku.

Ponadto w celu podtrzymania ciągłości i trwałości przekazu pokoleniowego i jego historycznego znaczenia zorganizowany został w 2011 roku (12 X) przez grono pedagogiczne i młodzież Szkoły Podstawowej nr 1 w Radzyminie Bieg im. o. Józefa Jońca SP, który zginął tragicznie w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem. Data biegu jest datą urodzin jego patrona, a także podkreśleniem roli i zaangażowania z jakim spotkali się wszyscy jego współpracownicy w trakcie powstawania programu Dębów Pamięci. Aprobata dla skromnego jeszcze wydarzenia, jakim był nowy bieg, została wyrażona obecnością aktualnego prezesa Stowarzyszenia Parafiada o. Marka Kudacha SP. Organizatorzy mają nadzieję, że ich inicjatywę podejmą inne szkoły i tegoroczny bieg będzie miał wymiar znacznie większy - ogólnoradzymiński, a w przyszłości nawet ogólnopolski. Ale do tego jeszcze droga daleka.

Mówiąc o samych dębach, to te "radzymińskie z pochodzenia" utworzyłyby już las, gdyby je zebrać ze wszystkich miejsc, w których rosną. Jednak fakt o narodzeniu się pomysłu w Radzyminie nie jest powszechnie znany nawet wśród mieszkańców! Może ktoś twierdzić, że w Radzyminie zbyt dużo się mówi o historii, a zbyt mało robi się obecnie. I przykład Dębów Pamięci to potwierdza. Mówi się o „Cudzie nad Wisłą” wszędzie i gdzie tylko można, chociaż wkład mieszkańców Radzymina w samo zwycięstwo nad armią czerwoną w 1920 roku jest mało istotny. A powstanie tak żywej idei niecałe cztery lata temu, która jest z pewnością wielkim sukcesem aktualnych mieszkańców, pomija się prawie milczeniem!

Wracając do teraźniejszości i nicnierobienia, to z pewnością zawsze można zadać pytanie, dlaczego także w promocji miasta nie wykorzystuje się atutu i siły tej patriotycznej, ogólnopolskiej już przecież idei? Dlaczego na terenie gminy lub na "witaczach", które wykonano nie umieszczono napisu o treści chociażby "To w mieście, przez które właśnie przejeżdżasz, zapoczątkowano tradycję sadzenia Dębów Pamięci"? O luksusie stworzenia tradycji o znaczeniu ogólnopolskim marzą samorządy wielu znacznie większych miast. A w Radzyminie, jak to w Radzyminie nie doceniamy, nie zauważamy i nie potrafimy wykorzystać rzeczy oczywistych i widzianych przez innych.

Pytanie brzmi także, dlaczego tak się dzieje?