Pamiętam gminę Wieliszew sprzed wielu lat. Jadąc przez Radzymin na Warmię, aby dostać się do "gdańskiej", mijałem często ni to wieś ni to kilka zbitych w jednym miejscu gospodarstw niewiele różniących się od innych na Mazowszu. Kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt szybkich przejazdów każdego roku pozwoliło mi obserwować zmiany. Nic się nie działo ... i raptem my Polacy weszliśmy do UE.

W wielu miejscowościach zmiany następowały skokowo, a wśród najbliższych sąsiadów Radzymina wieś Wieliszew zmieniła wygląd tak bardzo, że nawet trudno nazywać ją wsią. Bardziej pasuje niewielkie miasteczko. I tak jest na pierwszy rzut "oka".
W przypadku Wieliszewa, dość odległego od Warszawy, zmiany nie są związane tylko i wyłącznie z przyrostem populacji, tak jak to ma miejsce w Radzyminie czy u innych sąsiadów naszego miasta - w Ząbkach lub Markach. Wynikają one wprost z dużego zaangażowania i skuteczności urzędników w pozyskiwaniu funduszy europejskich.
Podczas spotkania przygotowującego wywiad z Prezesem LGD Edwardem Trojanowskim /obok w tym numerze/ rozmawialiśmy o transformacji Wieliszewa, w którym aktualny prezes był wójtem aż cztery kadencje. Usłyszałem, że wspomniana miejscowość jest liderem w pozyskiwaniu funduszy z puli lokalnej, którą dysponuje LGD. Postanowiłem skontaktować się z aktualnym wójtem Wieliszewa Pawłem Kownackim i dowiedzieć się więcej. Ku mojemu zdziwieniu numer telefonu komórkowego bezpośrednio do wójta był podany na stronie WWW, co znacznie ułatwiło sprawę. Nietypowe, ale znaczące.

Podczas krótkiej rozmowy Paweł Kownacki stwierdził, że "złożenie wniosku to jedno, a otrzymanie funduszy nie jest łatwe i nie dostaje się ich automatycznie". W Wieliszewie funduszami unijnymi zajmuje się wyspecjalizowana komórka, której działania nadzoruje Monika Świegoda, mieszkanka ... gminy Radzymin. Zostaliśmy do niej oddelegowani, jako osoby najbardziej zorientowanej w tej dziedzinie.

KR: Gmina Wieliszew jest liderem w pozyskiwaniu funduszy unijnych z LGD - to niewątpliwy sukces. Najważniejsze projekty zrealizowane dzięki tym środkom?
Monika Świegoda: Projekty, na które udało się pozyskać środki z tej puli dotyczą rozwoju publicznej infrastruktury rekreacyjnej poprzez budowę ogólnodostępnych placów zabaw dla dzieci w miejscowościach: Krubin, Janówek Pierwszy i Wieliszew (wnioski złożone do UMWM w ramach działania 413 "Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju dla małych projektów"). To oczywiście nie jedyne przedsięwzięcia realizowane ze środków, którymi dysponuje LGD. Nie muszą to być tylko projekty inwestycyjne, niebawem rusza projekt "Aktywni mieszkańcy Gminy Wieliszew" skierowany do osób do 25 roku życia i powyżej 50-tego, którego głównym celem jest rozwijanie aktywności społecznej poprzez realizację wspólnych inicjatyw, takich jak: szkolenie z obsługi komputera, warsztaty wokalne, edukację kultury fizycznej, organizację wieczorów filmowych oraz promocję aktywnego trybu życia poprzez wspólne wyjazdy do teatru, wycieczkę do Krakowa, a także organizację koncertu na jego zakończenie.

KR: LGD jest stowarzyszeniem lokalnym. Wiadomo, że to nie są jedyne pieniądze z Unii. Z jakich jeszcze źródeł samorządy mogą starać się o dotacje?
MS: Tak w zasadzie to z większości programów. Niezależnie od zasięgu warto szukać wszędzie i być bardzo czujnym.
Niektóre konkursy są przeznaczone dla jednostek samorządu terytorialnego np. w ramach Działania 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu e-Inclusion Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Gmina Wieliszew właśnie zakończyła realizację projektu "Wieliszewski Internet- przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w Gminie Wieliszew".

KR: Wieliszew korzysta z funduszy unijnych w dużym stopniu, co jest bardzo widoczne w spektakularnej zmianie wyglądu na przestrzeni lat. Jaką część budżetu stanowią te środki w roku 2014?
MS: Mamy dopiero początek 2014 roku i na tę chwilę nie wiemy jeszcze, jak to będzie się kształtowało. Czekamy na wyniki kilku konkursów z ubiegłego roku. Poza tym przed nami cały rok, a instytucje dysponujące środkami unijnymi z poprzedniej perspektywy finansowej będą chciały je wydatkować, więc istnieje szansa, że jeszcze kilka konkursów zostanie ogłoszonych.
Na to pytanie na razie nie jestem w stanie odpowiedzieć.

KR: Jak w takim razie ubiegać się o fundusze unijne? Jakie czynniki mają kluczowy wpływ przy pozyskiwaniu dotacji? Czyli krótko, jak być skutecznym w tej dziedzinie?
MS: Nie ma "złotego środka", niestety. Każdy konkurs jest inny. Trzeba czytać regulaminy konkursu i instrukcje.
Nie wystarczy być gminą, aby dostać środki. Trzeba troszkę popracować nad wnioskiem, który w ramach danego konkursu jest oceniany. I tutaj niestety nigdy nie wiadomo, czy zapisy zawarte we wniosku zostaną pozytywnie ocenione. Zdarza się, że trzeba poszukać informacji w Internecie, czasami instrukcji do instrukcji, aby wiedzieć, jakie informacje powinny się znaleźć we wniosku. Czasami warto poświęcić na takie poszukiwania więcej czasu i nie zrażać się niepowodzeniami.
Każdy program, w ramach którego ogłaszany jest konkurs, ma inny wzór wniosku. Wnioski w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wypełniane są w tzw. Generatorze Wniosków Aplikacyjnych, natomiast wnioski w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich wypełniane są po prostu w Wordzie. Jednym z załączników do wniosków składanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko jest studium wykonalności. Tak jak już mówiłam, wszystko zależy od konkursu.

KR: Nad czym obecnie pracuje Pani komórka? Projekty już gotowe i konkurujące o dofinansowanie?
MS: Szefostwo ma już kilka pomysłów. Nie chciałabym jednak o nich mówić, ponieważ to na razie pomysły, które cały czas ewaluują. Trudno na razie podać więcej szczegółów.

KR: Lata 2014-2020 i nowa pula środków z UE. Co dalej?
MS: Zobaczymy. Niestety teraz jeszcze dokładnie nie wiadomo, jak będzie, ponieważ nie ma jeszcze dokładnych wytycznych czy zasad. Z pewnością okaże się to wyzwaniem, gdyż wiadomo już, że będzie troszkę inaczej niż w poprzedniej perspektywie. Na przykład mają być bardziej promowane projekty partnerskie, czyli współpraca pomiędzy różnymi organizacjami lub jednostkami samorządowymi.

KR: Mam nadzieję, że w przyszłości znajdziemy czas na dłuższą rozmowę i dowiemy się więcej. Niewykluczone, że odbędzie się to w Wieliszewie przy jednej z oficjalnych okazji. Dziękuję za poświęcony czas.